|
خواف به لحاظ داشتن موقعیت جغرافیایی و سوق الجیشی مناسب در دوره‌ي اسلامی حائز اهمیت می‌باشد. نزدیکی و مراوده با کانون های بزرگ سیاسی، علمی و فرهنگی آن زمان، یعنی: هرات، نیشابور، مرو و سمرقند و عبور جاده ی ابریشم، توسعه و تحولی چشمگیر در وضعیت علمی و فکری این سرزمین ایجاد نمود.این رونق وحیات علمی، در تاریخ گذشته ی خواف منجربه تربیت افرادي عالم وشاخص درعرصه های سیاسی، علمی، دینی و ادبی گردید که در دوره ی خود در زمره‌ي بزرگ ترین علما و مشاهیر زمان بودند. ابوالفداء می‌گوید: « خواف از اماکن مشهور خراسان است.»
در این جا جهت آشنایی با مشاهیر این سرزمین به معرفی مختصر تعدادی از شخصیت های مشهور می‌پردازیم:
حافظ ابروخوافی
شهاب الدین عبدالله بن لطف الله بن عبدالرشید البهدادینی خوافی معروف به "حافظ ابرو" از مورخان بزرگ ایران در پایان قرن هشتم هجری و اوایل قرن نهم است. وی ازهمراهان و مقربان درگاه امیر تیمور گورکا
ن و پسرش شاهرخ میرزابوده و کتاب های معروف خود "زبده التواریخ" و "مجمع التواریخ" و " تاریخ شاهرخ میرزا" را در اوان راهیابی به بارگاه تدوین و تالیف نموده است.
مجدخوافی
مولانا مجد خوافی ازعلما و عرفا و شعرای قرن هشتم هجری است. او کتاب روضه ی خلد را در سال 733 به سبک گلستان سعدی به رشته تحریر درآورد و در سال 737 آن را کامل کرد. مدت سی سال از وطن دور بوده و بیشتر این دوران را در شهر کرمان سپری کرد. شغل او وعظ و تذکیر بوده است.
بونصرمشکان زوزنی
ابومنصوربن مشکان در یکی ازسال های نیمه اول قرن چهارم هجری در ولایت زوزن به دنیا آمد. صاحب دیوان رسائل سلطان محمود و مسعود غزنوی است. او از جمله بهترین نویسندگان رسائل است و آن چه به قلم او نوشته شده در میان رسائل ساده ی فارسی از بلیغ ترین است. وی در سال 401 هجری قمری بعد ازبه وزارت رسيد. وی در سال 431 هجری قمری درگذشت.
شیخ صوفی خوافی
خواجه محمدحسین عبدالحق معروف" شیخ صوفی”در سال1001هجری قمری در روستای برآباد خواف به دنیا آمد. در همان کودکی کارهای خارق العاده از او مشاهده شده است. رساله ی"سالکان راه حق و"دیوان اشعار" از مهم ترین آثار برجای مانده از این سالک راه حق است.
محمد سیجاوندی
محمدبن عبدالرشید سیجاوندی ملقب به سراج الدین ازمشاهیر و علما و فقهای اسلام درقرن ششم هجری است. در علم ریاضی نیز سرآمد بوده است. تألیفات زیادی دارد که مهم ترین آن ها عبارتند از: "السراجیه فی الفرائض"، التجنیس فی الحساب "، "رساله فی الجبر و المقابله "، "عین المعانی فی تفسیر السبع المثانی "، " الوقف و الابتدا " و " ذخایر نثارفی اخبار السید المختار."مزارش در قریه ی سیجاوند خواف معروفست و مردم به زیارتش می روند.
فصیح خوافی
احمدبن جلال الدین محمد، ملقب و مشهور به "فصیح خوافی" از مورخان بزرگ دوران تیموریان است. خاندانش اصالتاً از خواف، لیکن پدرش، جلال الدین محمد، ساکن هرات و شاغل خدمت دیوانی بود. فصیح درسال777هجری قمری ولادت یافت و بعد از مرگ پدرعهده دار مسئولیت های وی گردید و به زودی در خدمت شاهرخ و پسرش میرزا بایسنقر به مرتبه ی بلند رسید. اثر معروف فصیح خوافی "مجمل فصیح" یکی ازکتاب های معتبر تاریخ است که مهم ترین وقایع و رویدادهای هر سال در آن به کوتاهی نقل شده است.
پیر احمد خوافی
خواجه غیاث الدین پیراحمد، فرزندخواجه اسحق خوافی از رجال متشخص و سیاستمداراران کم نظیر دوران تیموریان است. او در سال 820 هجری قمری بعد از مرگ خواجه سید فخرالدین صدراعظم به مقام وزارت رسید. در زمان وزارت، رفاه حال ملت را سرلوحه ی کار خود قرارداد. مدرسه غیاثیه خرگرد و مزار شیخ زین الدین تایبادی در تایباد و آرامگاه شیخ زیت الدین ابوبکر خوافی در هرات از جمله آثاری هستند که به دستور و عنایت او ساخته شده اند. هم اکنون مزاری به نام "پیراحمد" در شهر خواف موجود است که زیارتگاه مردم است.
.jpg) استاد عثمان محمد پرست
این هنرمند دو تار نواز ایرانی، متولد خطه خواف از توابع خراسان رضوی و از سن ۱۰ سالگی با دوتار مأنوس بوده است. وی از طایفه "بای" که طایفه ای دامدار و چادرنشین هستند، می باشد. عثمان محمد پرست، شش پسر و سه دختر دارد. وی درباره شروع فعالیت های خود در عرصه موسیقی می گوید:
" از دوازده یا سیزده سالگی با دوتار هم نواز شدم و روزها و شب ها بعد از فراغت از کار که جوهر هر مرد خوافی است، به سماع روحانی با خویشتن خویش می پرداختم و هیچ گاه استادی در این زمینه نداشتم. دو تار یعنی عشق ، "دوتار"، ساز آرام و ملایمی است که هم نوازنده را آرامش می دهد و هم مردمی را که علاقمند به این ساز هستند."
عثمان محمد پرست، در خصوص منشاء "دوتار" نوازی می گوید:
"خاستگاه "دوتار" سه شهر خواف، تایباد و تربت جام است که بیشتر آهنگ های فارسی و محلی می پردازند و بعد از آن هم در قوچان، شیروان و بجنورد "دوتار" رایج است که با آن آهنگ های کردی و ترکی می زدند، از آنجا هم به ترکمن ها در گنبد کاووس رسید که با "دوتار" آهنگ های ترکمنی می نواختند ."
عثمان محمد پرست آثار مطرح و معروفی دارد که مطرح ترین آنها، مقام نوایی از اشعار طبیب اصفهانی می باشد که با پنجه سحرآمیزش از چاوشی و سرحدی گرفته تا دیگر مقام های این دیار، اجراهای گوناگونی را درعین وحدت آفریده است.
 .jpg)
|